Lezingen

Ds. Robin ten Hoopen
Specialist Hebreeuwse Bijbel in de context van het oude Nabije Oosten, promovendus PThU en predikant

In de Bijbel, Mesopotamië en de Levant werden goden meestal gezien als wezens die geen natuurlijke dood konden sterven. Anderzijds zijn er talloze verhalen bekend over goden die worden gedood. In deze lezingen leggen we deze tradities naast elkaar en duiden we deze. Is hier sprake van verschillende tradities die elkaar tegenspreken of is het mogelijk om te komen tot verklaringen waarom sommige goden wel stierven en anderen niet? In de lezing worden politiek-culturele elementen en theologische elementen verbonden. Teksten die aan bod komen zijn o.a. Enuma Elisj, de Baal Cyclus uit Ugarit en Psalm 82.

Dr. Karel C. Innemée
Gastonderzoeker Universiteit van Warschau

De zogenaamde piramideteksten vormen het oudst bestaande corpus van religieuze teksten ter wereld. De binnenmuren van ruimtes onder een aantal piramides van farao’s uit de jaren tussen ongeveer 2350 en 2200 v.Chr. zijn er van onder tot boven mee bedekt. Het is duidelijk dat de teksten zich baseren op het geloof in een leven na de dood en in de continuïteit van koningschap. Maar vele ervan worden nog steeds als raadselachtig ervaren.
Een in 2019 op het internet beschikbaar gekomen lijst van het aantal keren dat elke van deze ongeveer 850 teksten in 9 piramides voorkomt, maakte het mogelijk om er op een nieuwe manier onderzoek naar te doen.
In deze lezing zal ten eerste nader worden ingegaan op de ontdekking, de publicatie en de aard en van deze intrigerende teksten in het algemeen. De nieuwe benadering ervan zal worden toegelicht aan de hand van de vraag welke aspecten van de intrigerende god Seth in de piramideteksten zichtbaar worden. Er bleek nu bijvoorbeeld vastgesteld te kunnen worden welke van de vele piramide-teksten die naar Seth verwijzen in de tijd zelf het allerbelangrijkste werden gevonden. Seth is uit veel latere teksten vooral bekend als de moordenaar van zijn broer Osiris, als de rivaal van diens postuum geboren zoon Horus, en als een god met homoseksuele neigingen. Hij is wel gekarakteriseerd als de ‘god van de wanorde’. Maar in de oudste teksten waarin hij voorkomt lijken andere aspecten een grotere rol te spelen.

Drs. Theo Krispijn
Gepensioneerd docent Sumerologie, Oude Nabije Oosten Studies/Assyriologie, Universiteit Leiden

Op veel afbeeldingen uit het oude Mesopotamië vinden we party- en maaltijdscènes afgebeeld. Wat opvalt is dat in combinatie daarmee vaak muzikanten, zangers of voordrachtskunstenaars worden afgebeeld. Wat is de betekenis van maaltijden, het drinken van alcoholische dranken en muziek in Mesopotamië en wat lezen we daarover in de Sumerische en Akkadische teksten? En tenslotte de vraag: waarover gaan de liederen die de zangers voordragen? Dat betekent dat we ons ook zullen afvragen wat er bekend is van de vroegste Sumerische literatuur. Met PowerPoint.

Stefan Dingemans 
Historicus, gespecialiseerd in Romeinse geschiedenis, Joodse geschiedenis en klassieke archeologie

In de periode tussen 66 en 136 van de gewone jaartelling zijn er twee grote opstanden geweest in Romeinse provincie Judaea tussen de Joden en de Romeinen: tussen 66 en 73 woedde de Eerste Joodse Opstand, en tussen 132 en 136 de Tweede Joodse Opstand. Op het eerste gezicht lijken deze twee conflicten erg op elkaar: in beide gevallen stonden de Joden en de Romeinen tegen over elkaar, werd Jeruzalem ingenomen en deels vernietigd, werd getracht om een onafhankelijke Joodse staat te creëren, en in beide opstanden werden door beide partijen propagandamiddelen ingezet om hun eigen boodschap te verheerlijken. Het vehikel om de boodschap te verspreiden waren munten, en uitgerekend deze bronzen en zilveren munten droegen enorm bij aan hoe er tegen de politieke verhoudingen van die tijd werd aangekeken. Aan de hand van de munten die tijdens die periode werden geslagen wil ik laten zien wat de verschillen waren tussen de twee opstanden, en hoe deze munten bijdroegen aan het propaganda-apparaat van de Joden en de Romeinen.