Rotterdam

« Alle lezingen

sep
27
wo
Goden van klei? Hoe kunnen we Neolithische figurines interpreteren? @ Rotterdam
sep 27 @ 20:00
Goden van klei? Hoe kunnen we Neolithische figurines interpreteren? @ Rotterdam

Dr. Monique Arntz
Archeoloog (Leiden)

Al in het vroegste stadium van het Nieuwe Steentijd (Neolithicum) in het Oude Nabije Oosten, zo’n 12.000 jaar geleden, vinden we in opgravingen kleine beeldjes van mensen en dieren gemaakt van klei en steen. Ook in latere tijden blijven dergelijke figurines in gebruik. In de historische periodes kunnen we met zekerheid zeggen dat sommige van deze objecten goden en godinnen voorstelden. Naar analogie zijn voornamelijk de prehistorische vrouwelijke figurines vaak geïnterpreteerd als godinnen. Zelfs de vroegste figurines uit de Oude Steentijd in Europa, denk aan de beroemde Venus van Willendorf, zijn als onderdeel gezien van een ‘moedergodin’-cultus die schijnbaar universeel aanwezig was in het verleden. Maar zijn al deze figurines wel godinnen? Hoe kunnen we zo’n claim onderbouwen? Kunnen we überhaupt eenduidige interpretaties geven voor objecten die gemaakt en gebruikt zijn door compleet verschillende samenlevingen die door duizenden jaren en ontelbare generaties van elkaar gescheiden zijn?

In deze lezing zal de problematiek van dergelijke analogieën worden besproken, alsmede de problemen waar men tegenaan loopt bij het interpreteren van ‘betekenis’ in archeologische objecten. Deze problemen zijn zo mogelijk nog groter als men onderzoek doet naar prehistorische periodes, waarvan we vaak weinig weten over immateriële aspecten van het leven zoals bijvoorbeeld geloof. Toch kunnen we veel zeggen over figurines door gedegen archeologisch onderzoek dat zich richt op de materiële aspecten van figurines: hoe ze zijn gemaakt, hoe ze zijn gebruikt en in welke contexten we ze terugvinden. Twee Neolithische sites zullen dienen als een voorbeeld van deze holistische manier van onderzoek naar figurines: Tell Sabi Abyad in Syrië en Çatalhöyük in Turkije.

nov
15
wo
Een baby als erfgenaam? Ik dacht het niet! @ Rotterdam
nov 15 @ 20:00
Een baby als erfgenaam? Ik dacht het niet! @ Rotterdam

Dr. Koen Donker van Heel
Universitair Docent Demotische Papyrologie, Universiteit Leiden

Als mevrouw Tsenhor vandaag de dag had geleefd, dan ging ze gekleed in ze een spijkerbroek en een flanellen blokjesbloes, reed ze in een pick-up en dronk ze op zaterdag een biertje met de jongens. Maar voor deze vrouw moeten we terug naar rond 500 v. Chr. Tsenhor was een zakenvrouw. Aan de hand van de zeventien demotische documenten die zij en haar naasten hebben nagelaten kunnen we delen – of liever, deeltjes – van haar leven reconstrueren. Zoals die ene dag in maart 517 v. Chr., toen ze samen met haar tweede echtgenoot, haar dochter uit dit huwelijk en haar zoon uit haar eerste huwelijk op weg ging naar de tempel van Mont in Thebe om de erfenis van de kinderen te regelen. Daar waren uiteindelijk niet minder dan twee schrijvers en vier contracten voor nodig.

jan
10
wo
De bibliotheek van Assurbanipal in context @ Online
jan 10 @ 20:00
De bibliotheek van Assurbanipal in context @ Online

Prof. dr. Caroline Waerzeggers
Hoogleraar Assyriologie, Faculteit Geesteswetenschappen, Universiteit Leiden

Assurbanipal, koning van Assyrië (midden zevende eeuw v. Chr.), was de eerste maar zeker niet laatste vorst uit de geschiedenis die opdracht gaf om alle kennis op één plek samen te brengen. De beroemde bibliotheek van Ninive is één van de meest opzienbarende ontdekkingen uit Mesopotamië. Maar waar kwam Assurbanipals verzamelzucht vandaan? Hoe zag zijn ‘bibliotheek’ eruit? En wat wou hij met dit project bereiken? Om de bibliotheek van Ninive goed te begrijpen zal ik kijken naar de totstandkoming van deze legendarische collectie onder Assurbanipal, maar ook nagaan hoe deze koninklijke bibliotheek past in de bredere cultuur van verzamelen en archiveren in het Nabije Oosten. 

feb
28
wo
De goden verzoeken – verzoeken aan de goden. Zonde en gebed bij de Hettieten @ Online
feb 28 @ 20:00
De goden verzoeken – verzoeken aan de goden. Zonde en gebed bij de Hettieten @ Online

Dr. Lidewij van de Peut
Assyrioloog / Hettitoloog, Deventer

In de oude hoofdstad van het Hettitische Rijk in centraal Anatolië (ca. 1650-1180 v.Chr.) zijn tussen de vele kleitabletten diverse gebeden gevonden. Deze Hettitische gebeden zijn uniek in vergelijking met andere gebedscorpora. Ze zijn geschreven om uitgevoerd te worden op een specifiek moment door één bepaald persoon, meestal de Hettitische koning. In zijn zogenoemde ‘persoonlijke’ gebeden kon de koning de goden direct om hulp vragen in tijden van nood. Deze teksten geven ons niet alleen een unieke kijk op de relatie tussen de koning en de goden, maar ook op wat de koning doet wanneer zijn rijk bedreigd wordt door vijanden of epidemieën. Bovendien vormen de zondes die de koning opbiecht in zijn gebeden een unieke bron van historische informatie. Deze lezing geeft een overzicht van het genre met een speciale focus op de functie van de gebeden.

mrt
27
wo
Cleopatra in Westerse en Egyptische verbeeldingen @ Rotterdam
mrt 27 @ 20:00
Cleopatra in Westerse en Egyptische verbeeldingen @ Rotterdam

Dr. Daniel Soliman
Conservator collectie Egypte en Nubië, Rijksmuseum van Oudheden, Leiden

Beeldvorming over de identiteit, etniciteit en uiterlijk van Cleopatra zijn een bron van zowel inspiratie als controverse. De aankondiging van een nieuwe Hollywood-film over de koningin maakte veel Egyptische mensen op sociale media woedend omdat de Israëlische actrice Gal Gadot de rol van Cleopatra zou spelen. Recent zorgde een drama-docu op Netflix met een AfroBritse actrice als Cleopatra voor zoveel ophef in Egypte dat het Egyptische ministerie van Toerisme en Oudheden verkondigde dat de historische Cleopatra niet zwart maar Grieks was. Deze lezing gaat over de verbeeldingen van Cleopatra in Westerse schilderijen, toneelstukken, film en muziek, waarin zij afwisselend als een zwarte en witte koningin wordt opgevoerd. Daarnaast kijken we naar de vertolking van Cleopatra door de beroemde Egyptische actrice Youssra. Zij speelt een hoofdrol in Youssef Chahine’s Alexandria Again and Forever (1989), waarin vignetten van Alexander de Grote en Cleopatra te zien zijn. De speelse voorstellingen van het verleden van Alexandrië, die gebruik maken van een slimme manier van vertellen, bevatten commentaren op de hedendaagse Egyptische samenleving en hoe deze zich verhoudt tot de oudheid. Tegelijkertijd is de Cleopatra van Chahine expliciet geworteld in Europese interpretaties van de koningin.

Over EOL

Ex Oriente Lux presenteert wetenschappelijke informatie over het Oude Nabije Oosten en Egypte aan een breed publiek.

Word lid van EOL om deel te nemen aan onze diverse lezingen, workshops en evenementen. Ontvang bovendien het kleurrijke magazine Phoenix met nieuws en achtergronden over recente opgravingen en onderzoek.

EOL op Facebook

Agenda

sep
27
wo
20:00 Goden van klei? Hoe kunnen we Ne... @ Rotterdam
Goden van klei? Hoe kunnen we Ne... @ Rotterdam
sep 27 @ 20:00
Goden van klei? Hoe kunnen we Neolithische figurines interpreteren? @ Rotterdam
Dr. Monique Arntz Archeoloog (Leiden) Al in het vroegste stadium van het Nieuwe Steentijd (Neolithicum) in het Oude Nabije Oosten, zo’n 12.000 jaar geleden, vinden we in opgravingen kleine beeldjes van mensen en dieren gemaakt[...]
okt
9
ma
20:00 We gaan het even helemaal anders... @ Leiden
We gaan het even helemaal anders... @ Leiden
okt 9 @ 20:00
We gaan het even helemaal anders doen met ons stenoschrift @ Leiden
Dr. Koen Donker van Heel Universitair Docent Demotische Papyrologie, Universiteit Leiden Na 1070 v. Chr., toen het centrale gezag in Egypte verdween, maakten Opper- en Neder-Egypte in sommige opzichten gescheiden ontwikkelingen door. Dit zien we[...]
okt
10
di
19:30 Dwalen door het Dodenboek @ Zutphen
Dwalen door het Dodenboek @ Zutphen
okt 10 @ 19:30
Dwalen door het Dodenboek @ Zutphen
Petra Meijerink-Hogenboom MA Assistent-conservator Egypte Rijksmuseum van Oudheden Leiden & Promovenda Universiteit Leiden Eén van de bekendste typen teksten uit het oude Egypte is misschien wel het dodenboek. Deze papyri bevatten talloze spreuken die ervoor[...]
20:00 Een vrouw met haar op de tanden @ Bloemendaal
Een vrouw met haar op de tanden @ Bloemendaal
okt 10 @ 20:00
Een vrouw met haar op de tanden @ Bloemendaal
Dr. Koen Donker van Heel Universitair Docent Demotische Papyrologie, Universiteit Leiden In het dorpje Deir el-Medina stond zo rond 1142 v. Chr. een zekere mevrouw Naunachte voor de plaatselijke rechtbank om een verklaring af te[...]
okt
11
wo
19:30 De Romeinen in de lage landen @ Enschede
De Romeinen in de lage landen @ Enschede
okt 11 @ 19:30
De Romeinen in de lage landen @ Enschede
Dr. Angelique Notermans Docent Griekse en Latijnse Taal en Cultuur Om ons een beeld te vormen van het leven in onze streken in de Romeinse tijd kijken we naar Romeinse overblijfselen in steden als Tongeren,[...]
okt
18
wo
20:00 Sappho in de negentiende eeuw @ Den Bosch
Sappho in de negentiende eeuw @ Den Bosch
okt 18 @ 20:00
Sappho in de negentiende eeuw @ Den Bosch
Steven Kolsteren Bij de naam Sappho denken we tegenwoordig aan een groot dichteres en ook aan lesbische liefde. In de 19de eeuw was dat beeld veel rijker: 10e muze, verheven priesteres, zelfstandige vrouw met eigen[...]
nov
14
di
19:45 Toetanchamon toen en nu @ Apeldoorn
Toetanchamon toen en nu @ Apeldoorn
nov 14 @ 19:45
Toetanchamon toen en nu @ Apeldoorn
Petra Meijerink-Hogenboom MA Assistent-conservator Egypte Rijksmuseum van Oudheden Leiden & Promovenda Universiteit Leiden Ongeveer 100 jaar geleden, in 1922, werd het graf van farao Toetanchamon teruggevonden. De hele wereld was in de ban van het[...]
nov
15
wo
20:00 Adam, Eva en de Duivel in het ou... @ Den Bosch
Adam, Eva en de Duivel in het ou... @ Den Bosch
nov 15 @ 20:00
Adam, Eva en de Duivel in het oude Ugarit @ Den Bosch
Dr. Marjo Korpel Universitair Hoofddocent Oude Testament, Protestantse Theologische Universiteit, vestiging Groningen In twee teksten die omstreeks 1960 gevonden zijn in het oude Ugarit (gelegen in het huidige Syrië) lijkt een oude mythe over Adam[...]
20:00 Een baby als erfgenaam? Ik dacht... @ Rotterdam
Een baby als erfgenaam? Ik dacht... @ Rotterdam
nov 15 @ 20:00
Een baby als erfgenaam? Ik dacht het niet! @ Rotterdam
Dr. Koen Donker van Heel Universitair Docent Demotische Papyrologie, Universiteit Leiden Als mevrouw Tsenhor vandaag de dag had geleefd, dan ging ze gekleed in ze een spijkerbroek en een flanellen blokjesbloes, reed ze in een[...]
nov
20
ma
20:00 De bibliotheek van Assurbanipal ... @ Leiden
De bibliotheek van Assurbanipal ... @ Leiden
nov 20 @ 20:00
De bibliotheek van Assurbanipal in context @ Leiden
Prof. dr. Caroline Waerzeggers Hoogleraar Assyriologie, Faculteit Geesteswetenschappen, Universiteit Leiden Assurbanipal, koning van Assyrië (midden zevende eeuw v. Chr.), was de eerste maar zeker niet laatste vorst uit de geschiedenis die opdracht gaf om alle[...]

Nieuwsbrief

Schrijf u in de voor nieuwsbrief (ook voor niet-leden!):

Informatie over de nieuwsbrief