Dr. L. Bouke van der Meer
Universitair hoofddocent klassieke archeologie, Universiteit Leiden

Na een inleiding op visuele verteltechnieken gaat de lezing over de Tabulae Iliacae, marmeren tabletten met Griekse inscripties op de voor- en achterzijden. Deze tonen o.a. 24 reliëfs die hoofdmomenten uit de 24 boeken van de Ilias weergeven. Ze zijn gevonden in de buurt van Rome en dateren uit de tijd van keizer Augustus. Liet de maker zich inspireren door Homerus’ tekst of maakte hij gebruik van oudere visuele voorbeelden? Komen de voorstellingen overeen met andere cyclische voorstellingen, bijv. met wandschilderingen in Pompeiaanse huizen? Wat was de functie van de tabletten? Bevatten zij een politieke boodschap?

Deze lezing zal online gegeven worden via MS Teams. Gelieve registreren via eolnkvmosa@web.de

Dr. Ir. D. Kertai
Conservator Collectie Nabije Oosten, Rijksmuseum van Oudheden Leiden

In de geschiedschrijving spelen oorlogen vaak een hoofdrol en is het heel moeilijk een beeld te vormen van de positie en mogelijkheden van individuen. Als leden van het koninklijke hof ter sprake komen gaat dit vaak gepaard met vooroordelen over harems en eunuchen. Nieuwe inzichten op dit terrein geven een veel genuanceerdere kijk op de mogelijkheden van leden van de hofhouding om zelf aanzien, status en macht te verwerven.

Dr. R. Strootman
Docent Oude Geschiedenis, Universiteit Utrecht

Lange tijd was Babylon de machtigste stad en het voornaamste cultuurcentrum van het oude Nabije Oosten. De verovering van Alexander de Grote in 331 v. Chr. lijkt hieraan een einde te maken, maar schijn bedriegt. Ook onder de Macedonische dynastie bloeiden in Babylon de literatuur, astronomie en religie. Over deze periode en het grote belang van de stad zijn we erg goed geïnformeerd dankzij kronieken en geschiedschrijvers.

Drs. T.J.H. Krispijn

Uit teksten en afbeeldingen weten we tamelijk veel over de officiële muziek van het oude Mesopotamië maar van de populaire muziek veel minder. We zien op plaquettes en op beeldjes luit- en lierspelers, schaars geklede dames met handtrommels, naakte dwergen en apen: Een bont gezelschap. Veel van de muzikanten uit de wereld van de popmuziek behoren tot het “derde geslacht” d.w.z. LBHTI-gemeenschap. Aan de hand van afbeeldingen en teksten laat ik u kennis maken met de popmuziek in het oude Mesopotamië.

Dr. R. Strootman

We kennen Isis als godin van de landbouw, de wassende Nijl en de vruchtbaarheid. In de Hellenistische periode sloeg Isis aan het reizen. Isis werd een ’internationale’ godin, die door de Grieken en Romeinen werd vereerd. Isis veranderde van karakter, zij werd een veel machtiger godin dan zij in Egypte was. Van een cultus voor de gemeenschap werd de Isis-verering in de 3e eeuw v.C. een mysteriecultus. Zij was in staat om iemands Lot ten goede te keren.

Dr. A. van Hooff
Publicist en voormalig docent klassieke geschiedenis Universiteit Nijmegen

Beiden maakten hun opgang onder de tiran Domitianus. Martialis getuigt daarvan in zijn hielen likkende lofdichten op de keizer. Met een paar lofzangen op Traianus kon hij zijn reputatie niet meer redden. Van Plinius is geen werk uit de tijd van zijn weg naar de top onder Domitianus bewaard. In zijn lofrede en zijn brieven rekent hij pas achteraf af met de tiran, zonder medeplichtigheid te erkennen – heel anders dan Tacitus. De parallellen met de houdingen van Duitse intellectuelen na het naziregime zijn frappant.

Willemijn Waal (Universitair Docent Hettitologie Universiteit Leiden,  directeur van het NINO)

In 1275 v.Chr. vond in Syrië de beroemde Slag bij Kadesh plaats tussen de twee grootmachten Egypte en Hatti, het rijk van de Hettieten. Een kleine twintig jaar later sloten de Egyptische farao Ramses II en de Hettitische koning Hattusili III een verdrag, dat het oudste ons overgeleverde internationale vredesverdrag is. Naast dit verdrag zijn er uit deze periode ook brieven bewaard gebleven van deze twee koningen en hun echtgenotes, waarin onder meer huwelijksperikelen, vriendschappen en intriges worden besproken. De lezing zal aan de hand van deze bronnen de persoonlijke en diplomatieke contacten tussen de rijken belichten.

Mw. P.C.Meijerink-Hogenboom

Chapocrates kwam uit een familie van choachieten. De choachieten waren een soort voorlopers van onze begrafenisondernemers. Het verschil was wel dat in het oude Egypte het beroep van choachiet voorbehouden was aan bepaalde families. Je werd dus a.h.w. als choachiet geboren, je kon ook afstand doen van die roeping. Dat deed Chapocrates. Hij wou soldaat worden.

Dr. A. Notermans
Docente Griekse en Latijnse Taal en Cultuur

De buitenkant van Koninklijk Paleis op de Dam is overbekend, maar voor het interieur van dit gebouw geldt dit niet. Het Paleis is het grootste en meest prestigieuze gebouw uit de 17e eeuw; oorspronkelijk geen paleis, maar het  stadhuis van Amsterdam. Het gebouw van Jacob van Campen stond voor de rijkdom en macht van Amsterdam als mondiaal handelscentrum. Ook de beeldhouwwerken van Artus Quellinus en de schilderijen van Govert Flinck en Ferdinand Bol vertellen ditzelfde verhaal. Het gebouw is doorspekt met verwijzingen naar de klassieke Oudheid. In deze lezing gaan we op zoek naar deze klassieke elementen, hun oorspronkelijke verhaal en de betekenis die ze in hun nieuwe context hebben gekregen.

Drs. MA. C. van der Brugge
Assyriologe

De werken van Homerus, Ilias en Odyssee, zien we vaak als spannende vertellingen, maar voor wetenschappers zijn ze ook een bron van informatie over de wereld van toen. Steeds meer blijkt dat de verhalen zijn gesitueerd tegen een historische achtergrond. Ofschoon de Feniciërs in beide boeken een kleine rol spelen, is ook over hun geschiedenis het een en ander te vinden, vooral in de Odyssee. In deze lezing wordt de wereld van dit zeevarende volk en die van de Griekse verhalen dichter bij elkaar gebracht door een historische betekenis te geven aan enkele passages uit de verhalen van Menelaos, met name aan de informatie die de bedrogen echtgenoot van de schone Helena ons geeft over zijn thuisreis vanuit Troje, zijn rijkdom en zijn ontmoeting met de Fenicische koning Phaidimos.

Karel Innemee (Gastonderzoeker bij de opleiding Geschiedenis, Universiteit van Amsterdam)

De derde Nijlacataract in Soedanees Nubië is sinds vele eeuwen een natuurlijke grens in het landschap. Het weerbarstige rotslandschap was de grens tussen provincies van het Meroïtische Rijk, daarna tussen de christelijke koninkrijken van Makuria en Nobadia, en tot op de huidige dag worden ten noorden en ten zuiden verschillende dialecten van het Nubisch gesproken. Precies op deze grens zijn door de eeuwen heen graffiti en rotstekeningen aangebracht, waarvan de betekenis onduidelijk is. Rond één van deze tekeningen, een afbeelding van een koninklijke of aristocratische Meroïtische figuur, niet ver van het dorp Miseeda, is op een bepaald moment een kerkje gebouwd, mogelijk in de 10e eeuw. In november-december 2021 gaat een groep archeologen, waarvan de spreker deel uitmaakt, beginnen met opgraving en conservering van de resten van dit kerkje. De lezing zal dus een eerste rapportage zijn van de resultaten, die mogelijk aanwijzingen bevatten waarom een kerkje werd gebouwd rond een veel oudere rotstekening en wat de connectie is met het grensgebied waarin het staat.