Egyptische hiërogliefen werden eerst en vooral gebruikt voor het schrijven van monumentale inscripties in de taal van het faraonische Egypte. Maar de tekens leenden zich ook voor andere toepassingen, bijvoorbeeld als individuele emblemen of afkortingen, waarbij het niet altijd ging om het weergeven van taal.
Dergelijke toepassingen spraken (en spreken) ook tot de verbeelding van niet-Egyptenaren, die individuele hiërogliefen hebben gebruikt als verwijzingen naar Egyptische symboliek. Maar anderzijds gebruikten sommigen de tekens om de klanken van hun eigen, niet-Egyptische taal te schrijven. In beide gevallen werden hiërogliefen geïsoleerd uit hun oorspronkelijke, Egyptische context, en werden ze tekens in nieuwe visuele of schriftelijke systemen.
Dus niet alleen de ideografie van het Egyptische schrift (dat wil zeggen de rol van beeld en betekenis) speelde een rol bij de overname van hiërogliefen, maar in sommige gevallen juist het vermogen van het hiërogliefenschrift om met iconische tekens de klanken van menselijke taal weer te geven. In de lezing zullen enkele voorbeelden van dergelijk secundair gebruik van hiërogliefen worden besproken.
Ben Haring is universitair docent Egyptologie bij de Universiteit Leiden.