Stedelijk Lyceum Kottenpark
Lyceumlaan 30
Dr. A. van Hooff
Herodotos is veel meer dan de gezellige verhalenverteller voor wie hij lang is doorgegaan. Zijn Historiën beginnen wel met mythen die zouden verklaren waarom het tussen Europa en Asia altijd al mis was, maar Herodotos vertelt deze aloude verhalen duidelijk ‘tongue in cheek’. Snel schakelt hij over naar de taal van de rede met: ‘maar ik zal vertellen wie de echte veroorzaker van het conflict was, namelijk Kroisos (Croesus) van Lydië.’ Herodotos is dus allesbehalve een naïeve opdisser van sprookjes. Hij presenteert vaak verschillende lezingen en geeft dan zijn beredeneerde conclusie, soms een absurde zoals bij de verklaring van de Nijloverstroming. Een voorbeeld uit het pensum: het waren niet de tirannendoders Harmodios en Aristogeiton die Athene tot democratie maakten. Hij doet dus wat gewetensvolle moderne historici doen: in hun kaart laten kijken en de lezer in staat stellen tot een ander oordeel te komen.
Zijn werk is geen epos, maar een logos, proza dat logos, rede, vereist; hij argumenteert. Achter zijn monumentale schildering van de grote botsing tussen oost en west zitten enkele concepten: hoogmoed komt voor de val (Polykrates) en er is een fundamenteel verschil tussen Asia en Europa: daar de slavernij onder de grootkoning, hier vrije burgers. Herodotos is niet alleen de pater historiae, maar ook de pater Europae.