Prof.dr. R.J. van der Spek
‘Godsdienst heeft alleen maar geleid tot oorlogen. Denk maar aan Al-Qaïda, de kruistochten, de ketterverbrandingen, zelfmoordaanslagen.’ Het is een veelgehoorde bewering als het thema ‘godsdienst’ aan de orde komt tijdens de spreekwoordelijke feestjes. Er is veel dat deze bewering lijkt te staven. Al in de Oudheid onderwierpen de Assyrische koningen grote delen van West-Azië ‘op bevel van de god Aššur’; Israëls God ging voor in de strijd bij de verdrijving van Israëls vijanden; de stadsgodin van de stad Athene werd afgebeeld in volle wapenrusting; voor de Romeinen was de oorlogsgod Mars één van hun belangrijkste goden. In de Ilias worden gruwelen in de oorlog met steun van de goden in geuren en kleuren bezongen. Agathos heeft in het oude Grieks een andere gevoelswaarde dan ons woord ‘goed’. Is godsdienst de wortel van het oorlogskwaad of kan het ook een rem zijn?